My ludzie polegamy na zestawie wskazówek, aby rozpoznać naszych przyjaciół, takich jak ich uśmiechy, głosy czy sposób chodzenia. Biolodzy od kilkudziesięciu lat wiedzą, że delfiny tworzą bliskie przyjaźnie i że te walenie rozpoznają przyjaciół po swoich unikalnych gwizdach. Teraz nowe zaskakujące badania sugerują, że delfiny butlonose używają swojego zmysłu smaku, aby odróżnić mocz swoich przyjaciół od delfinów niespokrewnionych.

Prowadzący badania Jason Bruck, biolog morski z Uniwersytetu Stanowego Stephen F. Austin w Teksasie, nie zamierzał sprawdzać, czy delfiny butlonose mogą rozpoznawać się nawzajem dzięki swojemu moczowi. Jego pierwotnym celem było sprawdzenie, czy delfiny używają swoich charakterystycznych gwizdów w taki sam sposób, w jaki ludzie polegają na imionach. Ale żeby to zrobić, potrzebował drugiego sposobu na identyfikację delfinów. (Dowiedz się więcej o tym, jak delfiny reagują na swoje „imiona”).

Aby dowiedzieć się, czy delfiny potrafią skojarzyć gwizdek z konkretnym delfinem, Bruck sięgnął po nieprawdopodobną substancję: mocz. Naukowiec wcześniej zaobserwował dzikie delfiny celowo pływające przez pióropusze moczu, co doprowadziło Brucka do podejrzenia, że zbierają one z niego informacje.

„To był strzał w ciemno” – mówi Bruck, którego badanie zostało opublikowane w tym tygodniu w czasopiśmie Science Advances. „I szczerze mówiąc nie spodziewałem się, że to zadziała”.

W eksperymentach z wykorzystaniem delfinów w niewoli, zespół odkrył, że delfiny zwracały większą uwagę na mocz i gwizdy swoich przyjaciół, co sugeruje, że znają zwierzęta, które je wydały, mówi.

Odkrycia te są pierwszym solidnym dowodem na to, że zwierzę identyfikuje innych członków swojego gatunku za pomocą smaku. Pokazują również, że używając co najmniej dwóch wskazówek do identyfikacji osobników, delfiny mają złożone zrozumienie swojej rodziny i przyjaciół – podobnie jak ludzie.

„Byłem zszokowany, po prostu zszokowany”, mówi Bruck. „Miałem wielki grymas na twarzy, jak: O mój Boże, to zadziałało”.

Chętni uczestnicy

W 2016 i 2017 roku Bruck i współpracownicy obserwowali kilka delfinów butlonosych w ośrodkach interakcji z delfinami na Bermudach i Hawajach, które utrzymują również konsorcjum hodowlane dla tego gatunku. W tych miejscach Dolphin Quest delfiny żyją w lagunach zasilanych naturalną wodą morską, co symuluje ich środowisko na wolności.

Pierwszym krokiem badaczy było sprawdzenie, czy delfiny mogą wykryć mocz w wodzie morskiej. W toku ewolucji delfiny butlonose straciły zmysł węchu, ale zachowały silny zmysł smaku.

W ekspansywnych basenach zawierających tymczasowo oddzielone delfiny naukowcy wlewali wodę z lodem, a następnie obserwowali, jak każde ze zwierząt reaguje. Ciekawskie delfiny, które badały lodowatą wodę, były dobrymi kandydatami do eksperymentu. Następnie zespół musiał sprawdzić, czy reakcje zwierząt na wodę z lodem i mocz różniły się i czy reagowały inaczej na znajomy i nieznany mocz. (Przeczytaj, dlaczego delfiny mają najdłuższą pamięć w królestwie zwierząt).

Zespół wiedział, które delfiny są ze sobą zaznajomione na podstawie tego, kto żył razem przez co najmniej pięć lat. Badacze wlali więc do basenu około 20 mililitrów zarówno znajomego, jak i nieznanego delfinowi moczu, jeden po drugim, przy czym kolejność ustalano przez rzut monetą.

Delfiny spędzały około trzy razy dłużej badając znajomy mocz niż nieznany, przy czym kilka osobników pobierało próbki znajomej substancji przez ponad 20 sekund. Walenie nie zwracały uwagi na nieznany im mocz, pobierając go tylko przez ten sam czas, w którym miały lodowatą wodę.

„Delfiny bardzo, bardzo chętnie brały udział w badaniu” – mówi Bruck, który dodał, że nie były nagradzane jedzeniem. „Zazwyczaj delfiny nudzą się moimi eksperymentami. My stukaliśmy w coś, co jest częścią świata delfinów”.

Oczekiwania waleni

W ostatnim teście zbadano, czy delfiny miały sparowane rozumienie wskazówek innych delfinów – innymi słowy, czy gwizdek i mocz danego osobnika były połączone w ich umysłach.

Aby to zrobić, Bruck przeprowadził eksperyment nazywany przez ekologów behawioralnych „naruszeniem oczekiwań”: pokazanie zwierzętom czegoś, co nie ma sensu i sprawdzenie ich reakcji. U ludzi byłoby to jak zobaczenie twarzy swojego najlepszego przyjaciela, ale usłyszenie innego głosu. (Przeczytaj, jak delfiny mają śmiałe i nieśmiałe osobowości, tak jak my).

W tym ostatnim eksperymencie Bruck testował różne kombinacje moczu i gwizdka na 10 delfinach, z których pięć to te same zwierzęta, które brały udział w poprzednich próbach.

Kiedy delfiny były wystawione na działanie niewłaściwej kombinacji mocz-gwizdek, nie zwracały na to zbytniej uwagi – być może jest to przydatna innowacja w warunkach naturalnych, gdzie ssaki byłyby zalewane niewłaściwymi gwizdkami i moczem, mówi.

Ale kiedy delfin napotkał właściwą parę mocz-gwizdek, zwierzę badało teren średnio o 10 sekund dłużej niż niedopasowana para. Dwa osobniki pozostały w pobliżu przez ponad 40 sekund – to przekonujący dowód, że delfiny potrafią rozpoznać swoich przyjaciół.

Smak sukcesu

„Bardzo trudno jest wykazać, że dana koncepcja istnieje w umyśle zwierzęcia, dlatego tego typu eksperymenty próbujące odpowiedzieć na to pytanie są bardzo interesujące i przydatne” – mówi Bruno Díaz López, główny biolog z hiszpańskiego Bottlenose Dolphin Research Institute, który nie brał udziału w badaniu.

López, który chciałby zobaczyć podobne badania na wolności, dodaje „to dobre podejście i dobry pierwszy krok” do zrozumienia roli, jaką smak może odgrywać w rozpoznawaniu delfinów. (Jak delfiny używają narzędzi, pracy zespołowej i podstępu, aby zdobyć swój obiad).

„To naprawdę pogłębia nasze zrozumienie tego, jak delfiny śledzą siebie nawzajem, co jak wiemy jest dla nich bardzo ważne” – mówi Laela Sayigh, biolog morski z Woods Hole Oceanographic Institute w Massachusetts, która również nie brała udziału w badaniach.

„To otwiera drzwi do innych rodzajów pytań wokół tego, co wszystko może być nauka” z moczu szlaków, mówi.

Bruck jest chętny do zbadania mechanizmu biologicznego, który delfiny wykorzystują do odczuwania smaku moczu.

Obiecującą możliwością są lipidy w moczu, które można wykryć za pomocą fizycznej „anteny” na ich kubkach smakowych. Jest to szczególnie pilne, ponieważ nie wiadomo, jaki wpływ na zdolności smakowe delfinów ma zanieczyszczenie środowiska przez człowieka.